تعریف خودرو متعارف و نامتعارف

مطابق ماده ۸ قانون بیمه شخص ثالث، خودرو متعارف خودرویی است که ارزش آن حداکثر برابر با نصف دیه کامل یک انسان در همان سال باشد.

• در سال ۱۴۰۴ دیه کامل برابر با ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان است.

• بنابراین خودروهایی که ارزش آن‌ها تا سقف ۱ میلیارد و ۵۰ میلیون تومان هستند، در دسته خودروهای متعارف قرار می‌گیرند.

• خودروهایی که ارزش بالاتر از این مبلغ داشته باشند، نامتعارف محسوب می‌شوند.

این تعریف ساده به نظر می‌رسد، اما آثار مالی و حقوقی بسیار مهمی در پی دارد.

چرا قانون خودرو نامتعارف را تعریف کرده است؟

یکی از اهداف اصلی قانون‌گذار، ایجاد عدالت بیمه‌ای است. اگر تفاوتی بین خودرو متعارف و نامتعارف وجود نداشت، همه رانندگان مجبور بودند حق بیمه بسیار بالاتری بپردازند تا خسارت خودروهای لوکس نیز پوشش داده شود. این موضوع ناعادلانه بود، زیرا اکثر رانندگان از خودروهای معمولی استفاده می‌کنند. بنابراین قانون تفکیک را انجام داد تا هزینه‌ها متناسب با ارزش خودروها باشد.

نحوه محاسبه خسارت خودرو نامتعارف

شرکت‌های بیمه در زمان تصادف با خودرو نامتعارف از قاعده «تناسب» استفاده می‌کنند. فرمول آن چنین است:

\n(ارزش خودرو متعارف ÷ ارزش خودرو نامتعارف) × میزان خسارت واقعی = خسارت قابل پرداخت\n

مثال ۱:

خودرویی به ارزش ۳ میلیارد تومان (نامتعارف) در یک تصادف ۳۰۰ میلیون تومان خسارت می‌بیند. سقف خودرو متعارف ۱ میلیارد و ۵۰ میلیون تومان است.

(۱,۰۵۰ ÷ ۳,۰۰۰) × ۳۰۰ = ۱۰۵ میلیون تومان

یعنی شرکت بیمه فقط ۱۰۵ میلیون تومان می‌پردازد و راننده مقصر باید ۱۹۵ میلیون تومان باقی‌مانده را بپردازد.

مثال ۲:

یک خودروی ۵ میلیاردی (نامتعارف) دچار خسارت ۵۰۰ میلیون تومانی می‌شود. محاسبه:

(۱,۰۵۰ ÷ ۵,۰۰۰) × ۵۰۰ = ۱۰۵ میلیون تومان

یعنی حتی اگر خسارت ۵۰۰ میلیون تومان باشد، بازهم بیمه بیش از ۱۰۵ میلیون تومان نمی‌پردازد!

خسارت خودرو متعارف چگونه پرداخت می‌شود؟

در صورتی که خودرو زیان‌دیده متعارف باشد، بیمه شخص ثالث مقصر حادثه موظف است کل خسارت وارده را تا سقف تعهدات مالی پوشش دهد. به همین دلیل صاحبان خودروهای متعارف معمولاً نگرانی زیادی در این زمینه ندارند.

حکم دادگاه در تصادف خودرو نامتعارف

اگر زیان‌دیده صاحب خودرو نامتعارف باشد، دادگاه پس از بررسی پرونده، شرکت بیمه را موظف به پرداخت خسارت تا سقف خودرو متعارف می‌کند. اما اگر خسارت واقعی بیشتر از آن باشد، مقصر حادثه موظف است باقی خسارت را شخصاً جبران کند.

• در صورت ناتوانی راننده مقصر، ممکن است دادگاه حکم به توقیف اموال یا حتی بازداشت او بدهد.

• این موضوع در سال‌های اخیر باعث شده بسیاری از رانندگان با مشکلات حقوقی و مالی سنگینی روبه‌رو شوند.

راهکارهای جلوگیری از خسارت سنگین برای خودروهای نامتعارف

• خرید بیمه بدنه: تنها بیمه‌ای که خسارت خودرو نامتعارف را بر اساس ارزش واقعی جبران می‌کند.

• افزایش سقف تعهد مالی بیمه شخص ثالث: بعضی شرکت‌ها امکان افزایش سقف تعهد مالی را تا چند میلیارد تومان فراهم می‌کنند.

• دقت در رانندگی و رعایت قوانین: کوچک‌ترین حادثه می‌تواند خسارت‌های میلیاردی ایجاد کند.

• مشاوره حقوقی پس از حادثه: استفاده از وکیل بیمه یا مشاور حقوقی می‌تواند مسیر جبران خسارت را سریع‌تر و آسان‌تر کند.

تفاوت تصادف خودرو متعارف و نامتعارف

• خودرو متعارف: خسارت به‌طور کامل توسط بیمه شخص ثالث مقصر پرداخت می‌شود.

• یک خودرو متعارف و یک خودرو نامتعارف: بیمه فقط خسارت خودرو متعارف را کامل پرداخت می‌کند و خسارت خودرو نامتعارف بر اساس قاعده تناسب پرداخت می‌شود.

• دو خودرو نامتعارف: خسارت هر خودرو به صورت تناسبی محاسبه می‌شود و بخشی از خسارت‌ها بر عهده رانندگان خواهد بود.

•  

  جمع‌بندی

  تصادف با خودرو نامتعارف یکی از پرچالش‌ترین موضوعات بیمه‌ای در کشور است. در سال ۱۴۰۴ با توجه به اینکه دیه کامل انسان ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان تعیین شده، خودروهایی با ارزش بالاتر از ۱ میلیارد و ۵۰ میلیون تومان نامتعارف محسوب می‌شوند. در صورت وقوع تصادف، بیمه فقط تا سقف خودرو متعارف خسارت می‌دهد و باقی خسارت بر عهده مقصر حادثه خواهد بود.

  به همین دلیل:

• دارندگان خودروهای لوکس باید حتماً بیمه بدنه داشته باشند.

• رانندگان خودروهای متعارف باید بدانند که در صورت تصادف با خودرو نامتعارف، ممکن است با تعهدات مالی بزرگی روبه‌رو شوند.

• راهکار هوشمندانه این است که علاوه بر بیمه شخص ثالث، از بیمه بدنه و افزایش پوشش مالی استفاده کنید تا در برابر خسارت‌های سنگین، خیالتان راحت باشد.